پارچه نسوز چیست و چه کاربردی در صنایع و زندگی روزمره ما دارد؟

پارچه‌های نسوز، پارچه‌هایی مقاوم در برابر شعله و ضد حریق، ابزار ایمنی ضروری در انواع کاربردهای صنعتی، تجاری و شهری هستند. پیشرفت‌‌های فناوری در این پارچه‌ها توسعه موانع شعله، پوشش‌‌ها، انواع متعدد تجهیزات حفاظت فردی و موارد دیگر را تسهیل کرده است. در این پست قرار است در مورد پارچه نسوز و اهمیت استفاده آن بحث کنیم.

آشنایی با پارچه نسوز

این را بدانید که پارچه نسوز به این معنا نیست که کاملا نمی‌سوزند، چون هیچ پارچه‌ای به شکل کامل نسوز نیست و با گذشت زمان بالاخره می‌سوزد. اما در این بین برخی پارچه‌ها هستند که به دلیل طبیعی و یا شیمیایی بودن، مقاومت‌شان در برابر آتش و حرارت از پارچه‌های دیگر بیشتر است و به همین دلیل به‌عنوان پارچه نسوز شناخته می‌شوند.

برای آشنایی بیشتر با نحوه تولید و انواع فنرهای فشاری از صفحه فنر فشاری دیدن کنید.

 

انواع پارچه نسوز‌

تولید کنندگان پارچه‌های نسوز یا ضد حریق را به یکی از دو نوع زیر طبقه‌بندی می‌کنند:

پارچه ضد حریق طبیعی: پارچه‌های نسوز طبیعی مانند: پشم، پنبه و … از الیافی ساخته می‌شوند که به تنهایی در برابر احتراق در تماس با جرقه یا شعله مقاوم هستند.

پارچه ضد حریق دران شده یا شیمیایی: پارچه‌های نسوز درمان شده مانند: فایبرگلاس، سرامیکی و … پارچه‌هایی هستند، که ذاتاً ضد آتش نیستند! اما پس از انجام عملیات‌هایی و با ترکیبات شیمیایی تبدیل به پارچه نسوز می‌شوند.

برخی از مواد شیمیایی می‌توانند الیاف طبیعی و مصنوعی را برای افزایش مقاومت در برابر آتش درمان کنند. این مواد شیمیایی بر اساس اثراتی که دارند، به چهار گروه مختلف زیر طبقه‌بندی می‌شوند:

1. مقاوم در برابر آتش نرم (FR)
2. مقاوم در برابر آتش متوسط ​​ترد (FR)
3. مقاوم در برابر آتش متوسط ​​نرم (MSFR)
4. مقاوم در برابر آتش (HSFR)

بیشترین کاربری پارچه‌های نسوز عبارت است از:

• کاربردهای هوانوردی، خودرویی و دریایی، که به پارچه‌‌های مقاوم در برابر آتش یا مقاوم در برابر آتش برای صندلی‌‌ها، تورهای حمل بار و تزئینات داخلی نیاز دارند.
• استفاده‌های بیمارستانی مانند: مواد برای پرده، ملحفه و روکش تشک.
• کاربردهای نظامی مانند: لباس‌های نظامی محافظ، ایمنی شغلی، با برنامه‌هایی که عمدتاً بر ایمنی کارگران و PPE در محیط‌های صنعتی و فضای باز متمرکز است.
• استفاده‌های تفریحی، به ویژه در کمپینگ، ماهیگیری، گلف، پیاده‌روی، شکار و تیراندازی.

پرکاربردترین پارچه‌های نسوز

پارچه‌‌هایی که در زیر نام برده شده‌اند، با توجه الیاف اولیه بکار رفته در آن‌ها و خاصیت ضد حریقی که دارند، در انواع مختلف تولید می‌شوند و کاربردهای مختلفی نیز دارند. در ادامه به معرفی این پارچه‌ها و کاربردشان می‌پردازیم. برای آشنایی با نواع واشرهای نسوز به صفحه واشر نسوز مراجعه کنید.

• برزنت

جزو معروف‌ترین و محبوب‌ترین پارچه‌های نسوز است. از این نوع پارچه برای عایق پشتیبان کوره، لایه محافظ جوشکاری، عایق ‌کاری قالب‌ها استفاده می‌شود. دلیل آن مقاومت مکانیکی بالای پارچه است که مقاومت حرارتی تا ۵۰۰ درجه سانتی‌گراد را نیز دارد.

• سیلیکا

پارچه سیلیکا یا نومکس که بیشترین کاربرد این نوع پارچه نسوز در صنایع هوافضا و تولید انواع موشک آن هم به دلیل مقاومت بسیار بالا در برابر حرارت‌های دمایی بالا و تا حدود ۹۰۰ درجه سانتی‌گراد است.

همچنین برای این نوع پارچه نسوز، مقاومت دمای لحظه‌ای تا ۱۴۰۰ درجه سانتی‌‎گراد هم وجود دارد. استفاده در تجهیزات آتش‌نشانی و همچنین جمع‌آوری گرد و غبار و تجهیزات تصفیه از دیگر کاربردهای پارچه سیلیکا است.

• آزبست

پارچه نسوز آزبست که با نام فایبر فلون هم شناخته می‌شود. بیشترین موارد استفاده از این پارچه برای حرارت‌گیری و عایق‌کاری ساختمان‌ها، کارخانه‌ها، دیگ‌های بخار، تهیه لباس و دستکش‌های صنعتی است. تحمل گرمایی آن در گریدهای مختلف تا دماهای ۶۵۰ درجه سانتی‌گراد است.

 

• 

   

• سرامیکی

از جمله ویژگی‌های منحصر به‌فرد پارچه سرامیکی، مقاومت بسیار بالا در برابر حرارت‌های زیاد تا حدود ۱۰۹۳ درجه سانتی‌گراد و دوام و عمر مفید زیاد آن‌ها است. از این پارچه‌ها در شرایط سخت الکتریکی و مکانیکی نیز استفاده می‌شود. در دو حالت مسلح یا سیم‌دار و ساده تولید می‌شوند، که مقاومت مکانیکی نوع سیم‌دار بیشتر از نوع بدون سیم است.

• سیلیکونی

پارچه سیلیکونی یا فایبر که با تحمل دمایی تا ۳۵۰ درجه سانتی‌گراد در دو نوع یک ‌رو سیلیکون و دو رو سیلیکون تولید می‌شود. از مهمترین مشخصه‌های آن می‌توان به انعطاف‌پذیری بالا، مقاومت در برابر شوک‌های حرارتی و نیز اسیدها، بازها و ضد آب بودن آن اشاره نمود. چون از آن به عنوان حایل میان محل جوشکاری هم استفاده می‌شود، نام پرده جوشکاری را نیز به خود گرفته است.

• فایبرگلاس

این پارچه نسوز تحمل دمایی ۴۲۰ تا ۵۶۰ درجه سانتی‌گراد را دارا است. دارای انواع مختلف ساده و فایبرگلاس فویل‌دار است. نوع دیگر ضد آتش آن نیز فایبر فلون نام دارد، که تحمل دمایی ۷۳ درجه سانتی‌گراد زیر صفر الی ۲۸۰ درجه سانتی‌گراد بالای صفر را دارد. پارچه نسوز فایبرگلاس مقاومت بالایی در برابر اشعه UV خورشید نیز دارد. آیا از کاربرد فنر در صنایع نظامی اطلاع دارید؟

نهایتا با مطالعه این محتوا می‌آموزید که چه چیزی باعث می‌شود یک نوع ماده در برابر آتش مقاوم باشد؟ و اینکه چه پارچه‌هایی (طبیعی و یا با ترکیبات شیمیایی خاص) می‌توانند بهترین محافظ در برابر آتش و حرارت باشند؟ همچنین با بهترین پارچه‌های نسوز نظیر: برزنت، سیلیکا، آزبست، سرامیکی و … و کاربردشان آشنا شدید.